NEV Esentepe Hastanesi'nden Klinik Psikolog Helin Ezgi Deniz, toplumda giderek daha sık görülmeye başlayan "hayalet deprem" hissinin, tıbbi literatürde resmi bir tanı olmasa da önemli bir psikolojik belirti olduğuna dikkat çekti. Deniz'e göre bu durum, özellikle deprem yaşamış bireylerde travma sonrası ortaya çıkan bir algı bozukluğunu yansıtıyor.
SEMA ÜSTÜNTAŞ / BURSADA BUGÜN
NEV Esentepe Hastanesi'nden Klinik Psikolog Helin Ezgi Deniz, son dönemde birçok kişinin yaşadığını belirttiği "hayalet deprem" hissine ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Gerçekte hiçbir sarsıntı olmamasına rağmen kişinin zeminin titrediğini ya da yatağının sallandığını düşünmesine neden olan bu durumun, deprem sonrası ortaya çıkan psikolojik bir tepki olduğuna işaret etti.
"BU DURUM GENELLİKLE GECELERİ, SESSİZ ORTAMLARDA YAŞANIYOR"
Deprem olmamasına rağmen kişinin zeminin sallandığını, yatağının titreştiğini ya da odanın hafifçe dalgalandığını hissettiğini belirten Deniz, bu anların genellikle geceleri, sessiz ortamlarda veya uykuya dalmadan hemen önce yaşandığını söyledi. Hissedilen bedensel titreşim, kalp çarpıntısı ve hızlı nefes almayla birleştiğinde kişi tekrar deprem oluyor sanıyor; oysa sarsıntı çoğu zaman zihnin derinlerinden geliyor.
"ALARM HAFIZASI OLUŞTURUYOR"
Deniz, gerçek bir deprem anında beynin "alarm hafızası" oluşturduğunu, en küçük titreşim ya da içsel duyumda bile bu alarmın yeniden devreye girebildiğini vurguladı. "Beyin, geçmişte yaşanan büyük korkuyu tehlike sinyali olarak kaydediyor. Tehdit ortadan kalksa bile bu sistem hemen kapanmayabiliyor" dedi.
"STRES, YORGUNLUK VE UYKUSUZLUK..."
Stres, yorgunluk ve uykusuzluğun iç kulaktaki denge sistemini hassaslaştırdığını belirten Deniz, bu fizyolojik dalgalanmaların da zihnin deprem deneyimiyle ilişkilendirilerek yanlış yorumlandığını ifade etti.
Türkiye'nin büyük depremler yaşamış bir ülke olması nedeniyle toplumsal düzeyde sürekli bir tetikte olma hali bulunduğunu söyleyen uzman, artçıların, sosyal medya paylaşımlarının ve yoğun deprem gündeminin bireylerdeki güven duygusunu zayıflattığına dikkat çekti.
"HAYALET DEPREM TEHLİKELİ DEĞİLDİR"
Hayalet deprem hissinin tehlikeli olmadığını ancak yoğun yaşandığında yaşam kalitesini düşürebildiğini belirten Deniz, tedavide öncelikle kişinin bu algının gerçek bir sarsıntı olmadığını anlamasının sağlandığını, ardından bilişsel davranışçı terapi veya EMDR gibi travma odaklı yöntemlerin uygulandığını aktardı.
"SÜREKLİ ALARMDA YAŞAMAK ZİHNİ YORAR"
Nefes egzersizleri, düzenli uyku ve kafein tüketiminin azaltılmasının da destekleyici olduğunun altını çizen psikolog, özellikle sürekli deprem haberlerini takip etmenin belirtileri artırdığını söyledi: "Bilgi almak iyidir ama sürekli alarmda yaşamak zihni yorar. Günde bir kez güvenilir kaynaktan bilgi almak yeterlidir."
"BU HİSSİ AZALTMAK MÜMKÜN"
Deniz, "Hayalet deprem aslında beynin güvenlik arayışıyla ilgili bir alarm tepkisi. Deprem bitse bile sinir sistemi bir süre tetikte kalabilir. Doğru stres yönetimiyle bu hissi önemli ölçüde azaltmak mümkün" diyerek sözlerini tamamladı.