Bursa'da göbek attıran dede! Kayıp eşyaları buluyor!

MERVE DENİZ EKİCİ / BURSADA BUGÜN

Evliyalar Şehri olarak bilinen Bursa, pek çok dini mekan ve türbeye ev sahipliği yapıyor. Bursa'nın Yıldırım ilçesinde bulunan Meydancık Mahallesi'nde yer alan Ethem Dede Türbesi de , hikayesiyle Bursalılar için özel bir anlam taşıyor. 

NEDEN GÖBEK ATTIRAN DEDE?

Göbekçi İzzet Baba'nın halk arasında neden Göbek Attıran Dede olarak bilindiği merak konusu oldu. Göbekçi İzzet Baba'nın ne zaman yaşadığı kesin olarak bilinmemekle birlikte, eskiden Meydancık Mahallesi'nde bulunan Gökdere Metro İstasyonu'nda değirmenler olduğu söyleniyor. Bu değirmenlerin ise Gökdere'den gelen su ile çalışmakta olup, civardan değirmene hayvan yükü ile tahıllar getirilip öğütüp yine hayvanlara yükleyip gittikleri biliniyor. Hayvanlara yükleme yapılmasıyla bazılarının göbeği kaçarmış. Bir rivayete göre Göbekçi İzzet Baba ise o kaçan göbekleri yerine getirerek geçimini sağlarmış. 

KAYBOLAN EŞYALARI BULMAK İÇİN ETHEM DEDE'YE TEKERLEME

Bir diğer rivayete göre ise Göbekçi İzzet Baba'ya 'bu işim olursa Göbek Attıran Dede'ye on göbek atacağım' ya da 'bu eşyam kayboldu bulursam Göbek Attıran Dede'ye göbek atacağım' şeklinde adak adanırmış. Kaybolan bir eşyayı bulmak adına 'Ethem Dede, Ethem Dede. Gömleği keten dede. Şu eşyamı bulursam. Üç göbek atam dede' şeklinde tekerleme söyleyerek kaybolan eşyaların bulunduğuna inanıldığı söyleniyor. Eşyayı bulan kişinin kaç göbek atacağını söylediği kadar göbek attığı, eğer eşyayı bulan kişi göbek atmazsa, bu sefer Ethem Dede'nin o eşyayı alıp götürdüğü rivayet ediliyor. 

ETHEM DEDE TÜRBESİ'NİN HİKAYESİ

Yıldırım Belediyesi'nin türbe başına yazdığı yazıda, "Asıl adı Göbekçi İzzet Baba olup, halk arasında Göbek Attıran Dede olarak bilinir. Yaşadığı tarih ise kesin olarak bilinmemektedir. Eskiden o civarda Gökdere boyunda değirmenler varmış. Bu değirmenler Gökdere boğazından gelen su ile çalışırmış. Civardan değirmene hayvan yükü ile tahıllar getirilip öğütüp yine hayvanlara yükleyip giderlermiş. Hayvanlara yükleme yaparken, bazılarının göbeği kaçar o anda kıvranıp dururlarmış. İşte o zaman kaçan göbekleri yerine getiren, Göbekçi İzzet Baba'ymış ve verilen bahşişlerle geçimini sağlarmış. Bazen de evinde otura otura dalak bağlayan kadın - erkek kim olursa olsun doğru ona gelirmiş. O da çatal bir değnek yaparak o dalağın üzerine koyar sıkıca bağladıktan sonra "Şimdi 5-10 defa hopla bol bol göbek at ki dalak çabuk erisin." dermiş. Aynı şeyi yapan kimsenin dalakları erir gidermiş. Bu sebepten dolayı Göbekçi İzzet Baba'ya Göbek Attıran Dede lakabı verilmiş. Zamanla bu bir adak haline gelmiş ve "Şu işim olursa göbek attıran dedeye on göbek atacağım" denmiş. Tesadüfen olunca da gelip göbek atarlarmış. Tüm bunlar rivayetten günümüze gelen anlatımlar olup adaklık olarak gösterilmesinin hiçbir doğruluğu yoktu" ibareleri yer almaktadır.