İsrail'e silah ihracatını durduran ülkeler hangileri?

Reuters'ın haberine göre; ABD, İsrail'in Gazze'de Hamas'a karşı yürüttüğü savaşta kullandığı ağır silahlar ve yer altı sığınaklarını hedef alan bombalar dahil olmak üzere İsrail'e çeşitli silahların sevkiyatlarını durdurdu.

ABD Başkanı Joe Biden dün CNN ile yaptığı söyleşide İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin en güneyindeki Refah'a büyük bir harekât düzenlemesi durumunda İsrail'e silah vermeyeceğini ilk kez açıkça ifade etmişti.

ABD, Orta Doğu'daki en yakın müttefiki İsrail'in açık ara en büyük silah tedarikçisi konumunda. ABD'yi Almanya ve İtalya izliyor.

Kanada ve Hollanda ise Gazze'de "uluslararası insani hukuku ihlal edecek ve sivillerin hayatını kaybetmesine neden olacak şekilde kullanılabileceği" gerekçesiyle İsrail'e silah sevkiyatını durdurmuştu.

İsrail'in başlıca silah tedarikçileri şu ülkeler:

ABD

ABD'li yetkililer 8 Mayıs'ta Gazze'deki sivillere yönelik tehlike nedeniyle her biri 907 kilo ağırlığındaki 1800 bombanın ve 230 kiloluk 1700 bombanın teslimatını durdurdu.

ABD'li bir yetkili, kararın "907 kiloluk bombaların nihai kullanım alanı ve (Refah gibi) nüfusun yoğun olduğu ortamlarda yaratabileceği etkiye bağlı" endişeden kaynaklandığını söyledi.

İsrail ile ABD, 2016'da Başkan Barack Obama döneminde on yıllık (2018-2028), 38 milyar dolarlık askeri yardım için mutabakat zaptı imzalamıştı.

İsrail ile ABD arasındaki anlaşma kapsamında 10 yıl içerisinde İsrail'e 33 milyar dolar askeri finansman ve 5 milyar dolar füze savunma finansmanı olmak üzere toplam 38 milyar dolar sağlanması öngörülüyordu.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRI) Mart ayında yayımlanan bir raporuna göre, İsrail 2019 ila 2023 döneminde askeri yardımının %69'unu ABD'den aldı.

ALMANYA

Almanya'nın İsrail'e savunma ihracatı onayları 2023 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık on kat artarak 326,5 milyon euroya (351 milyon dolar) yükseldi. Almanya, 7 Ekim 2023'ten itibaren ihracat izinlerini öncelikli olarak ele aldı.

Alman haber ajansı Dpa'ya göre Almanya, İsrail'e ağırlıklı olarak hava savunma sistemleri ve iletişim ekipmanları için parça tedarik ediyor.

İhraç edilen silahlar arasında 3000 taşınabilir tanksavar silahı, otomatik veya yarı otomatik ateşli silahlar için 500.000 mermi bulunuyor. SIPRI'nin rakamlarına göre, 2019 ile 2023 yılları arasındaki İsrail'in askeri yardımlarının %30'unu Almanya sağladı.

İTALYA

İtalya Dışişleri Bakanlığı kaynağı 9 Mayıs'taki açıklamasında İsrail'in en büyük üçüncü silah tedarikçisi olan İtalya'nın Gazze'deki savaşın patlak vermesinden bu yana yeni ihracat onaylarını durdurduğunu belirtti.

İtalyan yasalarına göre, savaş yürüten ve uluslararası insan haklarını ihlal ettiği düşünülen ülkelere silah ihracatı yasak.

İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto, Mart ayında yaptığı açıklamada, İsrail'e silah ihracıtının devam ettiğini ama silahların Gazze'de sivillere karşı kullanılmayacağından emin olmak için yapılan kontrollerin ardından sadece önceden imzalanan siparişlerin İsrail'e teslimatının yapıldığını söyledi.

SIPRI'nin raporuna göre İtalya 2019 ila 2023 döneminde İsrail'in askeri yardımlarının yaklaşık %0.9'unu sağladı. Bu yardımların helikopterler ve deniz toplarını içerdiği belirtildi.

İNGİLTERE

İngiltere, İsrail'in en büyük tedarikçilerinden biri değil. İngiliz hükümeti ABD'nin aksine İsrail'e doğrudan silah sağlamıyor. Bunun yerine satış yapacak şirketlere ihracat lisansı veriyor.

İngiltere geçen yıl İsrail'e 42 milyon sterlin (52.5 milyon dolar) tutarında savunma ekipmanı satmak üzere ihracat lisansı verdi. Bu lisanslar mühimmat, insansız hava araçları, hafif silah mühimmatı ve uçak, helikopter ve saldırı tüfeği parçaları gibi kalemlere yönelikti.

Başbakan Rishi Sunak, dün parlamentoda yaptığı açıklamada, İngiltere'nin dünyanın en sıkı lisans kontrol rejimlerinden birine sahip olduğunu belirterek İsrail'in insani hukuka bağlılığına ilişkin değerlendirmeleri periyodik olarak gözden geçirdiğini söyledi.