Bu tarif tam 4 bin yıllık! Dünyanın en eski yemek tarifi neydi ve nerede bulundu?

Bugün Irak, Suriye ve Türkiye’nin bazı bölgelerini kapsayan antik Mezopotamya, yalnızca uygarlığın değil, mutfak kültürünün de beşiğiydi. Yaklaşık 4.000 yıl önce Babilliler, yedikleri yemekleri çivi yazısıyla kil tabletlere kazıdı.

Bu tabletler 1900’lü yılların başında Yale Üniversitesi’ne ulaştığında, kimse bunların tarif içerdiğini düşünmedi. Ancak yıllar süren çeviri çalışmaları sonucunda anlaşıldı ki, dünyanın bilinen en eski yemek tarifleri bu tabletlere gizlenmişti.

YALIN AMA DERİN TARİFLER

M.Ö. 1730 yılına tarihlenen tabletlerde etli yemekler, sebze çorbaları ve hatta börek benzeri bir kuş yemeği yer alıyor

Tarifler, bugünkü ölçülerden uzak: “Et kullanılır. Su hazırlanır. Tuz, arpa ekmeği, soğan, İran arpacığı, süt eklenir. Pırasa ve sarımsak ezilir.” Yani ne miktar ne süre belirtilmiş. Bu nedenle araştırmacılar, eksikleri bilimsel yöntemlerle tamamladı.

TARİFLERİN YENİDEN DOĞUŞU

Harvard Üniversitesi’nden Asurolog Gojko Barjamovic liderliğindeki uluslararası ekip, tarifleri yeniden pişirerek antik lezzetleri gün yüzüne çıkardı.

“Tuh’u” adlı pancarlı kuzu yahnisi, günümüz Irak yemekleriyle benzer tatlar taşıyor. Et, koyun yağıyla kavruluyor, üzerine pancar, kişniş, pırasa, sarımsak ekleniyor. Sonunda yoğun, baharatlı bir yahni elde ediliyor.

YABANCI LEZZETLERİN İZİNDE

Tabletlerde yalnızca “bizim yemeklerimiz” değil, “yabancı yemekler” de var. Örneğin “Elam çorbası”, İran kökenli bir tarif. Bu da Mezopotamya’nın ticaretle beslenen kültürel çeşitliliğini yansıtıyor. Aynı şekilde kimyon, kişniş, soğan ve sarımsak gibi baharatların o dönemden bugüne değişmeden geldiği görülüyor.

ANTİK GÖSTERİ MUTFAĞI

Bazı tariflerde, içi kuş etiyle doldurulmuş hamur kaplı yemekler yer alıyor. Bu sunum biçimi, antik çağın “haute cuisine” anlayışını hatırlatıyor. Orta Çağ Arap mutfaklarında ve bugünün Irak dolmalarında bile bu geleneğin izleri sürüyor.

4.000 YILLIK SÜREKLİLİK

Araştırmacı Nawal Nasrallah’a göre, “Irak’ta bugün her sofrada yer alan yahni ve pilav, aslında Babil mutfağının mirası.” Antik çağdan bugüne aynı baharatlar, aynı pişirme teknikleri, hatta benzer tatlar korunmuş durumda. İnsanlığın ilk tarifleri, yemekle kurduğu bağı yazıya dökmüş; sofralar o günden bugüne aynı sıcaklıkla kurulmaya devam ediyor.