Nardugan Bayramı nedir? Nardugan Bayramı ne zaman, neden kutlanır?

Farklı toplumların mitleri ve destanları incelendiğinde, hemen her kültürün geçmişinde doğaüstü güçler, iyilik ve kötülük, gece ile gündüz, güneş ve ay ekseninde şekillenen anlatılar olduğu görülür. Bu ortak temalar, insanlığın doğayla kurduğu kadim bağın bir yansımasıdır. İslamiyet öncesi Türk inanç sisteminde yer alan Nardugan kutlamaları da bu anlayışın önemli örneklerinden biridir. Güneşin yeniden güç kazanmasını ve günlerin uzamaya başlamasını simgeleyen Nardugan, Türkler tarafından "yeniden doğuş" ve umut bayramı olarak kabul edilmiştir. Peki, Nardugan Bayramı nedir? Nardugan Bayramı neden kutlanır? Nardugan Bayramı ne zaman?

NARDUGAN BAYRAMI NEDİR?

Nardugan, her yıl 21 Aralık'ta Türkler arasında kutlanan bir bayramdır. Roma'da Satürnalya, Antik Yunan'da ise Dionysos Şenlikleri adıyla kutlanmaktadır. Satürnalya ve Yule ile birlikte Avrupa, Orta Asya ve Sibirya pagan topluluklarındaki kış gündönümü festivallerinin bir halkası kabul edilir. Nardugan, Moğol dilindeki Nar (Güneş), Türk dilindeki Tuqan (Doğan) sözcüklerinden oluşmuştur. Tatarlar bu bayrama Koyaş Tuğa yani Güneş Doğan günü derler.

NARDUGAN BAYRAMI GELENEKLERİ

Gök kavramı ve bazı ağaçlar, Türkler için kutsal olarak kabul edilen eski inanışlardan biridir ve Nardugan kutlamalarında da önemli bir anlam taşımaktadır. Eski Türkler her sene 22 Aralık'ta güneşin yeniden doğma zamanı olan Nardugan bayramı yaklaştığında yaşadıkları çevreyi ve evlerini temizlemişler kutlama günü geldiğinde en güzel ve en temiz kıyafetlerini giymişlerdir. Tanrı Ülgen'e sunacakları hediyeleri yanlarına alarak gruplar hâlinde şarkılar söyleyip yaşadıkları bölgede bulunan yüksek görünüşüyle en ulu akçam ağacını süslemişler, ağacın altına da Tanrı Ülgen'e ulaşması için çeşitli hediyeler bırakarak ona dualar etmişlerdir.

Kutlamalarda genç kızlar ve kadınlar bant hazırlamış ve bu bantları ağacın ulaşabildikleri dallarına bağlamaları için herkese dağıtmışlardır. Hayvanların kıllarını birleştirerek oluşturdukları keçe benzeri bu bantlara, kutsal saydıkları hayat ağacı motiflerini işlemişler, dilek ve istekte bulunarak akçam ağacının dallarını süslemişlerdir. Geçmiş dönemlerden bu zamana kadar yapılan bu dilek ve istek geleneği günümüzde de ermiş, evliya, yatır mezarlarına veya oradaki mezarların yakınlarında bulunan herhangi bir ağacın dallarına bağlanarak devam etmiştir.