Göktaşı çarpması Dünya'yı yörüngeden çıkarabilir mi

Teorik olarak birbiriyle çarpışan herhangi iki nesne, yörüngelerini değiştiren bir momentum aktarımını gerçekleştirir.

Yani, bir gramdan daha hafif olan bir mikrometeorit bile, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesinde fark edilemeyecek bir değişikliğe neden olabilir. Ancak işler o kadar da basit değil.

Genel olarak, çarpan nesne ne kadar büyük olursa, çarpmanın etkisi de o kadar büyük olur. Ancak etki pek çok şeye bağlıdır; örneğin: çarpma tertibatının yoğunluğu ve çekme mukavemeti; çarpma noktasının jeolojisi; ve çarpmanın açısı ve hızı.

Ancak en önemlisi, çarpışma sırasında momentumun tamamı Dünya yüzeyine aktarılmaz. Çünkü göktaşı, yüzeye çarpmadan önce atmosferde küçük taşlara ayrılır ve bir kısmı yanarak buharlaşır.

Az miktardaki enerji bile Dünya'ya zarar verir

Göktaşının büyük kinetik enerjisi çoğunlukla ısıya dönüştürülür ve yalnızca küçük bir kısmı mekanik enerji olarak hissedilir.

Bu küçük miktardaki mekanik enerji bile çoğunlukla Dünya yüzeyinin deforme olmasına, kırılmasına ve çarpma bölgesinin tahrip edilmesine neden oluyor.

Bilim insanları, Dünya yüzeyinde varlığını sürdüren çok sayıda büyük çarpma alanı olduğunu zaten biliyor.

Bunlardan en büyüğü olan Güney Afrika'daki Vredefort Krateri, yaklaşık 20 km büyüklüğünde, saatte 90 bin km'ye varan hızla hareket eden ve yaklaşık 2 milyar yıl önce Dünya'ya çarpan bir nesne tarafından oluşturuldu.

Bu nesne muhtemelen Dünya kütlesinin sadece 100 milyonda biri kadardı. Bu büyük kütle farkı ve çok az momentumun aktarıldığı gerçeği, bilinen hiçbir çarpma olayının Dünya'nın yörüngesini önemli ölçüde değiştirmediğini gösteriyor.

Ancak Dünya'yı tam anlamıyla etkileyen büyük göktaşı çarpmaları da var. Dinozorların yok olmasına neden olan Chicxulub olayı gibi kitlesel yok oluş meydana getiren büyük göktaşı çarpmaları, çevrelerindeki her şeyi yok edebilir.

Gelecekte de tıpkı kütlesel yok oluş olayındaki gibi gezegenimize büyük bir göktaşı çarpabilir. Ancak bilim insanları, bunun Dünya'yı yörüngeden çıkarmasının çok zayıf bir ihtimal olduğunu düşünüyor.

Güneş sisteminin erken tarihinde ise işler biraz daha farklıydı. Bebek gezegenleri etkileyebilecek çok daha fazla ve çok daha büyük nesneler vardı.

Ay'ın ilkel Dünya ile yıkıcı bir çarpışmanın sonucu olduğuna inanılıyor. Uranüs'ün dönme ekseninin yönelimi, 3 ila 4 milyar yıl önce Dünya boyutunda bir nesnenin ona çarptığını gösteriyor.

Dolayısıyla Güneş Sistemindeki tüm gezegenlerin yörüngelerinin çarpışmalar nedeniyle değiştiğini söylemek muhtemelen yanlış olmaz. Ancak bunun tam olarak ne zaman ve nasıl olduğunu belirlemek imkansız.

Sonuç

Dünya, yaklaşık 5,972,000,000,000,000,000,000 (yaklaşık olarak 5.972 x 10^24) kilogramlık muazzam bir kütleye sahiptir ve bu nedenle yörünge çekimi, gezegenin bir göktaşı çarpması sonucu yörüngeden çıkmasını engeller.

Gökcisimleri Dünya'ya çarptığında, genellikle yer yüzeyine düşerler veya atmosferde yanarlar. Büyük göktaşları veya asteroidler, yeryüzünün jeolojik tarihinde önemli olaylara neden olmuş olabilirler, ancak Dünya'yı yörüngeden atma kapasitesine sahip değillerdir.

Ancak çok büyük bir göktaşı veya asteroid Dünya'ya çarptığında, küresel iklimi etkileyebilir ve büyük ölçekte yıkımlara neden olabilir.

Bu tür bir çarpma, dinozorların soyunun tükenmesi gibi tarih öncesi olaylara benzer sonuçlara yol açabilir.